Limba de mesania e Cucumis: differenze tra le pagine

(Differenze fra le pagine)
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica
 
Botcrux (discussione | contributi)
m Bot: aggiungo template {{Collegamenti esterni}} (ref)
 
Riga 1:
{{S|dicotiledoni}}
Per '''Limba de Mesania''' (in [[italiano]] lingua di mezzo, LdM) si intende un’insieme di dialetti non riconducibili completamente alle due varietà principali della [[lingua sarda]], il [[logudorese]] e il [[campidanese]], in quanto sono presenti, in diversa misura, elementi di tutte le due varietà. In genere la fonetica e il vocalismo sono quelli del logudorese, mentre alcuni tratti discendono invece dal campidanese.
{{Tassobox
|nome=Cucumis
|statocons=
|immagine=Melon.jpg
|didascalia=Melone (''[[Cucumis melo]]'')
<!-- CLASSIFICAZIONE: -->
|dominio= [[Eukaryota]]
|regno=[[Plantae]]
|sottoregno=
|superdivisione=
|divisione=[[Magnoliophyta]]
|sottodivisione=
|superclasse=
|classe=[[Magnoliopsida]]
|sottoclasse=
|infraclasse=
|superordine=
|ordine=[[Cucurbitales]]
|sottordine=
|infraordine=
|superfamiglia=
|famiglia=[[Cucurbitaceae]]
|sottofamiglia=
|tribù=
|sottotribù=
|genere='''Cucumis'''
|genereautore=[[Linneo|L.]], 1753
|sottogenere=
|specie=
|sottospecie=
<!-- NOMENCLATURA BINOMIALE: -->
|biautore=
|binome=
|bidata=
<!-- NOMENCLATURA TRINOMIALE: -->
|triautore=
|trinome=
|tridata=
<!-- ALTRO: -->
|sinonimi=
|nomicomuni=
|suddivisione=[[Specie]]
|suddivisione_testo=
[[#Tassonomia|vedi testo]]
}}
 
'''''Cucumis''''' <small>[[Linneo|L.]], 1753</small> è un [[genere (tassonomia)|genere]] di [[piante]] appartenente alla [[Famiglia (tassonomia)|famiglia]] delle [[Cucurbitaceae|Cucurbitacee]]<ref name=TPL>{{cita web |titolo=Cucumis |sito=The Plant List|url=http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Cucurbitaceae/Cucumis/ |lingua=en|accesso=30 giugno 2015}}</ref>.
I paesi di questa zona geografica di transizione dal logudorese al campidanese dove si parla, con caratteri diversi, la ''Limba de mesania'' sono compresi nella fascia mediana dell’Isola che si estende dall’alto [[Provincia di Oristano|Oristanese]], ai confini della [[provincia di Nuoro]], passando per i paesi della [[Barbagia]] meridionale e quelli ubicati nel versante [[Ogliastra|Ogliastrino]] del [[Gennargentu]] ed i paesi del [[Mandrolisai]].
 
== Etimologia ==
Il nome generico deriva dal [[lingua latina|latino]] ''cucumis'', -''eris'', "[[Citrullus lanatus|cocomero]]"<ref>{{cita libro |autore=Luigi Castiglioni |wkautore=Luigi Castiglioni |autore2=Scevola Mariotti |wkautore2=Scevola Mariotti |editore=Loescher |annooriginale=1966 |anno=1990 |edizione=2 |titolo=[[IL - Vocabolario della lingua latina]]}}</ref>.
 
== Tassonomia ==
Comprende le seguenti [[specie]]:<ref name=TPL/>
*''[[Cucumis aculeatus]]'' <small>Cogn.</small>
*''[[Cucumis aetheocarpus]]'' <small>(C.Jeffrey) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis africanus]]'' <small>L.f.</small>
*''[[Cucumis anguria]]'' <small>L.</small>
*''[[Cucumis baladensis]]'' <small>Thulin</small>
*''[[Cucumis bryoniifolius]]'' <small>(Merxm.) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis canoxyi]]'' <small>Thulin & Al-Gifri</small>
*''[[Cucumis carolinus]]'' <small>J.H.Kirkbr.</small>
*''[[Cucumis cinereus]]'' <small>(Cogn.) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis clavipetiolatus]]'' <small>(J.H.Kirkbr.) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis debilis]]'' <small>W.J.de Wilde & Duyfjes</small>
*''[[Cucumis dipsaceus]]'' <small>Ehrenb. ex Spach</small>
*''[[Cucumis engleri]]'' <small>(Gilg) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis ficifolius]]'' <small>A.Rich.</small>
*''[[Cucumis globosus]]'' <small>C.Jeffrey</small>
*''[[Cucumis gracilis]]'' <small>(Kurz) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis hastatus]]'' <small>Thulin</small>
*''[[Cucumis heptadactylus]]'' <small>Naudin</small>
*''[[Cucumis hirsutus]]'' <small>Sond.</small> - zucca spinosa
*''[[Cucumis humofructus]]'' <small>Stent</small>
*''[[Cucumis hystrix]]'' <small>Chakrav.</small>
*''[[Cucumis indicus]]'' <small>Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis insignis]]'' <small>C.Jeffrey</small>
*''[[Cucumis javanicus]]'' <small>(Miq.) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis jeffreyanus]]'' <small>Thulin</small>
*''[[Cucumis kalahariensis]]'' <small>A.Meeuse</small>
*''[[Cucumis kelleri]]'' <small>(Cogn.) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis kirkbridei]]'' <small>Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis leiospermus]]'' <small>(Wight & Arn.) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis meeusei]]'' <small>C.Jeffrey</small>
*''[[Cucumis melo]]'' <small>L.</small> - melone
*''[[Cucumis messorius]]'' <small>(C.Jeffrey) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis metuliferus]]'' <small>E.Mey. ex Naudin</small> - kiwano
*''[[Cucumis myriocarpus]]'' <small>Naudin</small>
*''[[Cucumis picrocarpus]]'' <small>F.Muell.</small>
*''[[Cucumis prolatior]]'' <small>J.H.Kirkbr.</small>
*''[[Cucumis prophetarum]]'' <small>L.</small>
*''[[Cucumis pubituberculatus]]'' <small>Thulin</small>
*''[[Cucumis pustulatus]]'' <small>Naudin ex Hook.f.</small>
*''[[Cucumis quintanilhae]]'' <small>R.Fern. & A.Fern.</small>
*''[[Cucumis reticulatus]]'' <small>(A.Fern. & R.Fern.) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis rigidus]]'' <small>E.Mey. ex Sond.</small>
*''[[Cucumis ritchiei]]'' <small>(C.B.Clarke) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis rostratus]]'' <small>J.H.Kirkbr.</small>
*''[[Cucumis sacleuxii]]'' <small>Paill. & Bois</small>
*''[[Cucumis sagittatus]]'' <small>Wawra & Peyr.</small>
*''[[Cucumis sativus]]'' <small>L.</small> - cetriolo
*''[[Cucumis silentvalleyi]]'' <small>(Manilal, T.Sabu & P.Mathew) Ghebret. & Thulin</small>
*''[[Cucumis thulinianus]]'' <small>J.H.Kirkbr.</small>
*''[[Cucumis zambianus]]'' <small>Widrl., J.H.Kirkbr., Ghebret. & K.R.Reitsma</small>
*''[[Cucumis zeyheri]]'' <small>Sond.</small>
 
== Note ==
<references/>
 
== Altri progetti ==
{{interprogetto|wikispecies}}
 
Pour trattandosi di dialetti non omogenei, come del resto le altre varianti del [[Lingua sarda|Sardo]], e con delle differenze a volte marcate a seconda della distanza tra i paesi in cui si parla, si possono individuare, in questa zona grigia, gruppi di parlate abbastanza simili tra loro in genere tra paesi contigui. Un primo gruppo, molto esteso, é quello dei dialetti parlati nei paesi dell’alto Oristanese ed alcuni paesi della [[Barbagia]], in particolare [[Seneghe]], [[ Bonarcado]], [[Santu Lussurgiu]], [[Paulilatino]], [[Abbasanta]], [[Ghilarza]], [[Norbello]], [[Aidomaggiore]], [[Sedilo]], [[ Soddì]], [[Zuri]], [[Boroneddu]], [[Tadasuni]], [[Bidonì]], [[Sorradile]], [[Nughedu Santa Vittoria]], [[Ardauli]], [[Neoneli ]], [[Ula Tirso]], [[Busachi]], [[Austis]], [[Teti]], [[Tiana]]. Un’altro gruppo si puo' individuare nei paesi ubicati nel versante Barbaricino del [[Gennargentu]] ed il [[Mandrolisai]] come [[Tonara]], [[Desulo]], [[Aritzo]], [[Belvì]], [[Sorgono]], [[Atzara]], [[ Meana Sardo]], [[Ortueri ]], [[Samugheo]]. Questi primi due gruppi di paesi erano compresi, quasi tutti, nel [[Giudicato d'Arborea]], per cui la ''Limba de mesania'' é sovente chiamata ''Arborense'' e viene accostata alla ''Limba de Elianora'', facendo riferimento ad [[Eleonora d'Arborea]] che utilizzo’ una lingua, ''di compromesso'', non molto differente da questa per redigere la [[Carta de Logu]]. Uno sviluppo originale invece hanno avuto i paesi dell’alta [[Ogliastra]] a ridosso dell’area del [[Gennargentu]] come [[Villagrande Strisaili]], [[Villanova Strisaili]], [[Arzana]], [[Baunei]], [[Talana]], [[ Urzulei]], che non erano compresi nel [[Giudicato d'Arborea]].
== Collegamenti esterni ==
* {{Collegamenti esterni}}
*{{cita web|url= http://www.regione.sardegna.it/messaggero/2004_luglio_19.pdf |titolo=Il percorso linguistico per realizzare la "limba de mesania"}}
 
* {{cita web|url= http://ricerca.gelocal.it/lanuovasardegna/archivio/lanuovasardegna/2005/05/04/SB1PO_SB101.html|titolo=Limba de mesania, soluzione naturale}}
{{Portale|botanica}}
* {{cita web|url=http://www.sardegnadigitallibrary.it/index.php?xsl=602&s=17&v=9&c=4462&c1=limba+de+mesania&n=24&nodesc=2&xctl=1&mtd=164&tab=1|titolo=Limba de mesania- audio}}
 
[[Categoria:Lingua sardaCucurbitaceae]]