Anthyllis vulneraria: differenze tra le versioni
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
m fix diffusione->distribuzione |
m Bot: numeri di pagina nei template citazione e modifiche minori |
||
(41 versioni intermedie di 23 utenti non mostrate) | |||
Riga 1:
{{Tassobox
|nome = Antillide vulneraria
|statocons =
|immagine = Anthyllis vulneraria 002.JPG
|didascalia = ''Anthyllis vulneraria''
<!-- CLASSIFICAZIONE -->
|dominio = [[Eukaryota]]
|regno = [[Plantae]]
|divisione = [[Magnoliophyta]]
|classe = [[Magnoliopsida]]
|
|famiglia = [[Fabaceae]]
|genere = [[Anthyllis]]
|specie = '''A. vulneraria'''
<!-- CLASSIFICAZIONE APG IV -->
|FIL?=x
|regnoFIL=[[Plantae]]
|
|clade2=[[Mesangiosperme]]
|clade3=[[Eudicotiledoni]]
|clade4=[[Eudicotiledoni centrali]]
|
|clade6=[[Rosidi]]
|clade7=[[Eurosidi]]
|clade8=[[Fabidi]]
|ordineFIL=[[Fabales]]
|famigliaFIL= [[Fabaceae]]
|sottofamigliaFIL=[[Faboideae]]
|tribùFIL=[[Loteae]]
|sottotribùFIL=
|genereFIL=[[Anthyllis]]
|specieFIL= '''A. vulneraria'''
<!-- NOMENCLATURA BINOMIALE -->
|biautore = [[
|binome = Anthyllis vulneraria
|bidata =
<!-- ALTRO -->
|sinonimi =
|nomicomuni = <small>Vulneraria,<br />Trifoglio vulnerario,<br />Trifoglio giallo delle sabbie
{{de}} ''Echter Wundklee, Tannenklee''<br />
{{fr}} ''Anthylide vulnéraire''<br />
{{es}} ''Vulneraria''<br />
{{en}} ''Common kidneyvetch''
|suddivisione = [[Sottospecie]]
|suddivisione_testo =<div align=center>[[#Tassonomia|vedi testo]]</div>
}}
L
== Etimologia ==
L'[[epiteto specifico]] deriva dal [[lingua latina|latino]] ''vulnus'' = ferita, in riferimento all'uso di questa pianta quale rimedio popolare cicatrizzante.
== Descrizione ==
[[File:Illustration Anthyllis vulneraria0.jpg|thumb|left|[[Tavola botanica]]]]
[[File:Anthyllis vulneraria inflorescence - Niitvälja.jpg|miniatura|Infiorescenza]]
Il [[Fusto (botanica)|fusto]] è alto 5–40 cm, semplice o più spesso ramificato con pelosità appressata.
Le [[foglie]] sono imparipennate, glabre o con peli appressati sparsi sulla faccia superiore e con pelosità sericea e peli appressati sulla faccia inferiore.
I [[capolino|capolini]] sono di forma sferica con [[fiori]] addensati, di colore giallo in quasi tutte le sottospecie (in qualcuna tendono al rosso). Il fiore ha la tipica forma irregolare dei fiori delle leguminose (corolla papilionacea). La fioritura ha luogo tra giugno ed agosto.
Il [[frutto]] è un [[legume]].
==
La vulneraria è spontanea in tutta [[Europa]] dall'[[Islanda]] al [[Mediterraneo]], in [[Asia Minore]] (fino all'[[Iran]]), nel [[Nord Africa]] e in [[Etiopia]]<ref name=POWO/>. È [[naturalizzata]] in diversi stati degli [[Stati Uniti d'America|Stati Uniti]] ([[California]], [[Illinois]], [[Vermont]], [[Wisconsin]])<ref name=POWO/><ref>{{cita web|url=http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=ANVU|titolo=Anthyllis vulneraria}}</ref>.
Predilige le [[prateria mediterranea|praterie aride]] e gli ambienti rupestri, su terreno preferibilmente [[calcare]]o, fino a 3000 m di altitudine.
== Tassonomia ==
Sono note numerose [[sottospecie]]:<ref name=POWO/>
[[File:Anthyllis vulneraria subsp. iberica.jpg|thumb|''Anthyllis vulneraria iberica'', qui fotografata in Portogallo]]
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''vulneraria
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''abyssinica'' <small>(Sagorski) Cullen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''ajmasiana'' <small>(Pau) Raynaud & Sauvage</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''alpestris'' <small>(Kit.) Asch. & Graebn.</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''argyrophylla'' <small>(Rothm.) Cullen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''arundana'' <small>(Boiss. & Reut.) H.Lindb.</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''baldensis'' <small>(Sagorski) Pignatti ex Kerguélen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''balearica'' <small>(Coss. ex Marès & Vigin.) O.Bolòs & Vigo</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''boissieri'' <small>(Sagorski) Bornm.</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''borealis'' <small>(Rouy) Jalas</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''boscii'' <small>Kerguélen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''bulgarica'' <small>(Sagorski) Cullen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''busambarensis'' <small>(Akeroyd) Pignatti</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''carpatica'' <small>(Pant.) Nyman</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''colorata'' <small>(Juz.) Tzvelev</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''danica'' <small>Lampinen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''dertosensis'' <small>(Rothm.) Font Quer</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''fatmae'' <small>Font Quer</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''forondae'' <small>(Sennen) Cullen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''fruticans'' <small>Emb.</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''gandogeri'' <small>(Sagorski) Maire</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''guyotii'' <small>(Chodat) Grenon</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''hispidissima'' <small>(Sagorski) Cullen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''iberica'' <small>(W.Becker) Jalas</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''iframensis'' <small>Cullen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''lapponica'' <small>(Hyl.) Jalas</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''maritima'' <small>(Schweigg. ex K.G.Hagen) Corb.</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''matris-filiae'' <small>Emb. & Maire</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''maura'' <small>(Beck) Maire</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''microcephala'' <small>(Willk.) Benedí</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''multifolia'' <small>(W.Becker) O.Bolòs & Vigo</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''nana'' <small>(Ten.) Tammaro</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''pinidicola'' <small>Cullen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''polyphylla'' <small>(DC.) Nyman</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''pseudoarundana'' <small>H.Lindb.</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''pulchella'' <small>(Vis.) Bornm.</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''rubriflora'' <small>(DC.) Arcang.</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''saharae'' <small>(Sagorski) Jahand. & Maire</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''subscaposa'' <small>Cullen</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''valesiaca'' <small>(Beck) Guyot</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''variegata'' <small>(Boiss.) Bornm.</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''versicolor'' <small>(Dalla Torre & Sarnth.) Gutermann</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''vitellina'' <small>(Velen.) Kuzmanov</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''vulnerarioides'' <small>(All.) Arcang.</small>
* ''Anthyllis vulneraria'' subsp. ''weldeniana'' <small>(Rchb.) Cullen</small>
== Proprietà officinali ==
Nell'antichità, ''Anthyllis vulneraria'' veniva apprezzata come medicamento per le ferite.
Trascurata dall'[[erboristeria]] classica, è oggi considerata utile per il suo contenuto di [[saponina|saponine]], [[mucillagine]] e [[acido tannico]] come coadiuvante per vari usi<ref>{{cita web|url=http://www.liberherbarum.com/Minor/IT/Pn0258.htm|titolo=Antillide vulneraria}}</ref><ref>{{cita web|lingua=de|url=http://www.awl.ch/heilpflanzen/anthyllis_vulneraria/index.htm|titolo=Anthyllis vulneraria|accesso=1º gennaio 2020|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20090902123247/http://www.awl.ch/heilpflanzen/anthyllis_vulneraria/index.htm|urlmorto=sì}}</ref>.
== Note ==
<references/>
== Bibliografia ==
* {{cita libro|autore=Sandro Pignatti |wkautore=Sandro Pignatti |titolo=Flora d'Italia |anno=1982 |editore=Edagricole |città=Bologna |
* {{cita libro||autore=T.G. Tutin, V.H. Heywood et alii|titolo=Flora Europea|editore=Cambridge University Press|anno=1976|
* {{cita libro|autore=Chiej R|titolo=Encyclopaedia of Medicinal Plants|editore=MacDonald|anno=1984|
== Altri progetti ==
{{interprogetto}}
== Collegamenti esterni ==
* {{
{{Portale|botanica}}
[[Categoria:
[[Categoria:Flora dell'Europa]]
[[Categoria:Taxa classificati da Linneo]]
|