Cometa periodica
Una cometa periodica è una cometa con un periodo orbitale inferiore a 200 anni (queste comete sono chiamate anche comete periodiche di corto periodo), o una cometa osservata per almeno due volte al suo passaggio al perielio (ad esempio la 153P/Ikeya-Zhang che ha un periodo di 366 anni). A volte il termine cometa periodica viene usato per indicare qualsiasi cometa dotata di periodicità, anche se più grande di 200 anni.

Quando si scopre una nuova cometa, essa riceve una designazione provvisoria composta dall'anno della scoperta seguito da una lettera maiuscola che identifica la quindicina del mese della scoperta e da un numero progressivo riferito alle scoperte di quella particolare quindicina del mese. Le comete periodiche, in aggiunta, ricevono il prefisso P/, le non periodiche ricevono il prefisso C/.[1]
Le comete periodiche dopo il secondo passaggio al perielio ricevono in sostituzione della sigla iniziale un numero progressivo seguito dai nomi degli scopritori fino a un massimo di tre.[1] Ecco perché molte comete periodiche cambiano denominazione nel tempo, come la P/1990 V1 (Shoemaker-Levy 1), scoperta nel 1990 e rinominata 192P/Shoemaker-Levy nel 2007 a seguito dell'osservazione del suo secondo passaggio al perielio.
Oltre che una persona fisica lo scopritore può anche essere un programma di ricerca o un satellite artificiale che ha effettuato la scoperta: a volte nomi di scopritori si trovano accanto a nomi di programmi o satelliti come nel caso della cometa 11P/Tempel-Swift-LINEAR.
In alcuni rari casi, come per la 2P/Encke e la 27P/Crommelin, la cometa porta il nome di colui che ne ha calcolato l'orbita. Calcolare l'orbita di una cometa periodica è piuttosto complicato a causa di tutte le possibili perturbazioni planetarie a cui possono essere soggette. Prima dell'avvento dei computer alcune persone dedicavano l'intera carriera a questo compito. Nonostante questo di non poche comete periodiche se ne sono perse le tracce perché sono influenzate anche da effetti non gravitazionali come il rilascio di gas e altri materiali che formano la chioma e la coda della cometa.
A volte le comete periodiche condividono lo stesso nome, è il caso delle 9 comete Shoemaker-Levy o le 33 comete NEAT. L'Unione Astronomica Internazionale le distingue o per il prefisso numerico (vedi tabella sotto) o per la designazione completa. Ad esempio P/1990 V1 e P/1991 V1 sono entrambe "comete Shoemaker-Levy". In letteratura è usato un sistema informale di numerazione (valido solo per le comete periodiche). Nell'esempio precedente di P/1990 V1 e P/1991 V1 vengono chiamate rispettivamente cometa Shoemaker-Levy 1 e Cometa Shoemaker-Levy 6.
Lista delle comete periodiche numerate
Gli acronimi nella colonna delle famiglie di comete corrispondono:
Lista delle comete periodiche non numerate
Cometa | Scopritore/i |
---|---|
C/1468 S1 = C/1337 M1 | [11] |
C/1861 J1 = C/1500 H1 | Tebbutt (1861) [11] |
C/2012 BJ98 | |
D/1884 O1 (Barnard 1) | Barnard |
P/2001 W2 (BATTeRS) | BATTeRS |
P/2008 O3 (Boattini 1) | Boattini (Mount Lemmon Survey) |
P/2008 Y1 (Boattini 3) | Boattini (Catalina Sky Survey) |
P/2009 B1 (Boattini 4) | Boattini (Catalina Sky Survey) |
P/2009 Q4 (Boattini 5) | Boattini (Catalina Sky Survey) |
P/2010 U1 (Boattini 6) | Boattini (Mount Lemmon Survey) |
P/2011 V1 (Boattini 7) | Boattini (Mount Lemmon Survey) |
P/2011 Y2 (Boattini 8) | Boattini (Mount Lemmon Survey) |
C/2011 Y3 (Boattini 9) | Boattini (Mount Lemmon Survey) |
P/1984 A1 (Bradfield 1) | Bradfield |
P/1989 A3 (Bradfield 2) | Bradfield |
D/1886 K1 (Brooks 1) | Brooks |
P/2005 T5 (Broughton) | Broughton |
P/1999 XN120 (Catalina 2) | Catalina Sky Survey |
P/2005 JY126 (Catalina 4) | Catalina Sky Survey |
P/2005 N5 (Catalina 5) | Catalina Sky Survey |
P/2007 C2 (Catalina 6) | Catalina Sky Survey [1] |
P/2007 VQ11 Catalina (Catalina 8) | Catalina Sky Survey |
P/2008 E1 Catalina (Catalina 9) | Catalina Sky Survey |
P/2009 WX51 (Catalina 9) | Catalina Sky Survey |
P/2011 CR42 Catalina (Catalina 12) | Catalina Sky Survey |
C/2014 TG64 Catalina (Catalina 15) | Catalina Sky Survey |
P/2005 JD108 (Catalina-NEAT) | Catalina Sky Survey & NEAT |
P/2014 D2 Catalina-PANSTARRS | Catalina Sky Survey & Pan-STARRS |
P/2005 O2 (Christensen 5) | Christensen |
P/2005 T2 (Christensen 6) | Christensen |
P/2005 W2 (Christensen 7) | Christensen |
P/2006 F2 (Christensen 8) | Christensen |
P/2006 S1 (Christensen 10) | Christensen |
P/2006 S4 (Christensen 11) | Christensen |
P/2006 WY182 (Christensen 13) | Christensen |
P/2007 B1 (Christensen 14) | Christensen [2] |
P/2016 A2 (Christensen 17) | Christensen |
D/1894 F1 (Denning) | Denning |
D/1921 H1 (Dubiago) | Dubiago |
P/2015 X4 (Elenin) | Elenin |
P/2007 R4 (Garradd 3) | Garradd [3] |
P/2006 U7 (Gibbs 1) | Gibbs (Mount Lemmon Survey) |
P/2006 W1 (Gibbs 2) | Gibbs (Catalina Sky Survey) |
P/2007 K2 (Gibbs 4) | Gibbs (Catalina Sky Survey) [4] |
P/2007 R2 (Gibbs 5) | Gibbs (Catalina Sky Survey) [5] |
P/2007 T4 (Gibbs 7) | Gibbs |
P/2012 W12 (Gibbs 10) | Gibbs |
P/2016 R4 (Gibbs 18) | Gibbs |
P/2007 Q2 (Gilmore) | Gilmore |
D/1978 R1 Haneda-Campos | Haneda & Campos |
D/1952 B1 Harrington-Wilson | Harrington & Wilson |
D/1766 G1 (Helfenzrieder) | Helfenzrieder |
P/2006 D1 (Hill 4) | Hill (Catalina Sky Survey) |
P/2008 L2 (Hill 7) | Hill |
P/2008 T4 (Hill 8) | Hill |
P/2009 O3 (Hill 9) | Hill |
P/2009 Q1 (Hill 10) | Hill |
P/2010 A1 (Hill 11) | Hill |
P/2010 A3 (Hill 12) | Hill |
P/2013 D1 Holvorcem | Holvorcem |
P/2010 E2 (Jarnac) | Osservatorio Jarnac |
P/1997 B1 Kobayashi | Kobayashi |
P/2005 W3 (Kowalski 1) | Kowalski (Catalina Sky Survey) |
P/2006 F1 (Kowalski 2) | Kowalski (Mount Lemmon Survey) |
P/2007 T2 (Kowalski 3) | Kowalski (Catalina Sky Survey) |
P/2014 U2 (Kowalski 4) | Kowalski (Catalina Sky Survey) |
P/2009 T2 La Sagra | La Sagra Sky Survey |
P/2012 NJ La Sagra | La Sagra Sky Survey |
P/2012 S2 La Sagra | La Sagra Sky Survey |
P/1996 R2 Lagerkvist | Lagerkvist |
P/2004 C1 (Larsen 2) | Larsen |
P/2007 R1 (Larson 2) | Larson (Mount Lemmon Survey) [6] |
P/2007 V1 (Larson 3) | Larson |
P/2011 FR143 (Lemmon) | Lemmon |
P/2011 VJ5 (Lemmon) | Lemmon |
P/2013 TL117 (Lemmon) | Lemmon |
P/2015 TO19 Lemmon-Pan-STARRS (Lemmon-Pan-STARRS) | Lemmon - Pan-STARRS |
P/1991 L3 (Levy 1) | Levy |
D/1770 L1 (Lexell) | Messier (Lexell ha calcolato l'orbita) |
P/1999 E1 (Li 2) | Li |
P/1998 G1 (LINEAR 1) | LINEAR |
P/1998 VS24 (LINEAR 2) | LINEAR |
P/1998 Y1 (LINEAR 3) | LINEAR |
P/1999 G1 (LINEAR 5) | LINEAR |
P/1999 S3 (LINEAR 6) | LINEAR |
P/1999 XS87 (LINEAR 8) | LINEAR |
P/2000 G2 (LINEAR 13) | LINEAR |
P/2000 D2 (LINEAR 14) | LINEAR |
P/2000 R2 (LINEAR 15) | LINEAR |
P/2002 A1 (LINEAR 18) | LINEAR |
P/2002 A2 (LINEAR 19) | LINEAR |
P/2002 B1 (LINEAR 20) | LINEAR |
P/2002 EJ57 (LINEAR 24) | LINEAR |
P/2002 T5 (LINEAR 27) | LINEAR |
P/2003 F1 (LINEAR 28) | LINEAR |
P/2003 KV2 (LINEAR 30) | LINEAR |
P/2003 HT15 (LINEAR 31) | LINEAR |
P/2002 CE10 (LINEAR 34) | LINEAR |
P/2003 R1 (LINEAR 35) | LINEAR |
P/2003 U1 (LINEAR 37) | LINEAR |
P/2003 W1 (LINEAR 40) | LINEAR |
P/2004 WR9 (LINEAR 45) | LINEAR |
P/2004 FY140 (LINEAR 48) | LINEAR |
P/2005 SD (LINEAR 49) | LINEAR |
P/2008 WZ96 (LINEAR 55) | LINEAR |
P/2010 A2 (LINEAR 56) | LINEAR |
P/2010 A5 (LINEAR 57) | LINEAR |
P/2010 WK (LINEAR 64) | LINEAR |
P/2010 TO20 (LINEAR-Grauer) | LINEAR & Grauer |
P/2004 V5 (LINEAR-Hill) | LINEAR & Hill |
P/2004 R3 (LINEAR-NEAT 6) | LINEAR & NEAT |
P/2004 T1 (LINEAR-NEAT 7) | LINEAR & NEAT |
P/2001 R6 (LINEAR-Skiff) | LINEAR & Skiff |
P/2000 S4 (LINEAR-Spacewatch) | LINEAR & Spacewatch |
P/1999 RO28 (LONEOS 1) | LONEOS |
P/2000 S3 (LONEOS 2) | LONEOS |
P/2001 R1 (LONEOS 4) | LONEOS |
P/2001 OG108 (LONEOS 5) | LONEOS |
P/2004 A1 (LONEOS 8) | LONEOS |
P/2005 GF8 (LONEOS 10) | LONEOS |
P/2005 SB216 (LONEOS 11) | LONEOS |
P/2006 Q2 (LONEOS 12) | LONEOS |
P/2005 XA54 (LONEOS-Hill) | LONEOS & Hill |
P/2004 R1 (McNaught 2) | McNaught |
P/2005 J1 (McNaught 3) | McNaught |
P/2005 L1 (McNaught 5) | McNaught |
P/2005 Y2 (McNaught 6) | McNaught |
P/2006 H1 (McNaught 8) | McNaught |
P/2009 Q5 (McNaught 12) | McNaught |
P/2009 S2 (McNaught 13) | McNaught |
P/2011 G1 (McNaught 14) | McNaught |
P/2011 P1 (McNaught 15) | McNaught |
P/2011 Q3 (McNaught 16) | McNaught |
C/2012 H2 (McNaught 17) | McNaught |
P/2012 O1 (McNaught 18) | McNaught |
P/2012 O2 (McNaught 19) | McNaught |
P/2012 O3 (McNaught 20) | McNaught |
P/1917 F1 (Mellish) | Mellish |
P/2001 H5 (NEAT 2) | NEAT |
P/2001 M10 (NEAT 5) | NEAT |
P/2001 Q6 (NEAT 6) | NEAT |
P/2001 T3 (NEAT 7) | NEAT |
P/2002 K4 (NEAT 9) | NEAT |
P/2003 E1 (NEAT 13) | NEAT |
P/2003 F2 (NEAT 14) | NEAT |
P/2003 QX29 (NEAT 15) | NEAT |
P/2005 R1 (NEAT 23) | NEAT |
P/2002 T6 (NEAT-LINEAR) | NEAT & LINEAR |
P/2003 SQ215 (NEAT-LONEOS) | NEAT & LONEOS |
P/1998 X1 (ODAS) | ODAS |
P/2010 T2 (Pan-STARRS 1) | Pan-STARRS |
P/2011 A5 (Pan-STARRS ?) | Pan-STARRS |
P/2011 U1 (Pan-STARRS 4) | Pan-STARRS |
P/2011 W1 (Pan-STARRS 5) | Pan-STARRS |
P/2012 B1 (Pan-STARRS 6) | Pan-STARRS |
P/2012 T1 Pan-STARRS (Pan-STARRS 11) | Pan-STARRS |
P/2012 T2 Pan-STARRS (Pan-STARRS 12) | Pan-STARRS |
P/2012 T3 Pan-STARRS (Pan-STARRS 13) | Pan-STARRS |
P/2012 X2 (Pan-STARRS 15) | Pan-STARRS |
P/2013 N5 (Pan-STARRS 21) | Pan-STARRS |
P/2013 O2 (Pan-STARRS 20) | Pan-STARRS |
P/2013 P1 (Pan-STARRS 22) | Pan-STARRS |
P/2013 P4 (Pan-STARRS 24) | Pan-STARRS |
P/2013 W2 (Pan-STARRS 27) | Pan-STARRS |
P/2014 M4 (Pan-STARRS 30) | Pan-STARRS |
P/2014 V1 (Pan-STARRS 32) | Pan-STARRS |
P/2014 W1 (Pan-STARRS 35) | Pan-STARRS |
P/2014 W4 (Pan-STARRS 33) | Pan-STARRS |
P/2014 W9 (Pan-STARRS 36) | Pan-STARRS |
P/2014 W11 (Pan-STARRS 34) | Pan-STARRS |
P/2015 A3 Pan-STARRS (Pan-STARRS 37) | Pan-STARRS |
P/2015 GX Pan-STARRS (Pan-STARRS 42) | Pan-STARRS |
P/2015 V4 Pan-STARRS (Pan-STARRS 50) | Pan-STARRS |
P/2015 X6 Pan-STARRS (Pan-STARRS 52) | Pan-STARRS |
P/2016 A3 Pan-STARRS (Pan-STARRS 53) | Pan-STARRS |
P/2016 A7 Pan-STARRS (Pan-STARRS 54) | Pan-STARRS |
P/2016 BA14 Pan-STARRS (Pan-STARRS 51) | Pan-STARRS |
P/2016 G1 Pan-STARRS (Pan-STARRS 55) | Pan-STARRS |
P/2016 J1 Pan-STARRS (Pan-STARRS 59) | Pan-STARRS |
P/2016 P1 Pan-STARRS (Pan-STARRS 57) | Pan-STARRS |
P/2016 P2 Pan-STARRS (Pan-STARRS 58) | Pan-STARRS |
P/2016 S1 Pan-STARRS (Pan-STARRS 61) | Pan-STARRS |
P/2017 A2 Pan-STARRS (Pan-STARRS ?) | Pan-STARRS |
P/2005 T3 (Read 2) | Read |
D/1918 W1 (Schorr) | Schorr |
P/2003 L1 (Scotti 3) | Scotti |
P/2010 C1 (Scotti 4) | Scotti |
P/2010 H4 (Scotti 5) | Scotti |
P/2010 H5 (Scotti 6) | Scotti |
P/2013 A2 (Scotti 7) | Scotti |
P/2015 Q1 (Scotti 8) | Scotti |
P/1994 J3 (Shoemaker 4) | C. Shoemaker & E. Shoemaker |
D/1993 F2 (Shoemaker-Levy 9) | C. Shoemaker, E. Shoemaker & Levy |
P/2004 V3 (Siding Spring 1) | Siding Spring Survey |
P/2006 HR30 Siding Spring (Siding Spring 3) | Siding Spring Survey |
P/2006 R1 (Siding Spring 4) | Siding Spring Survey |
P/2012 US27 (Siding Spring 5) | Siding Spring Survey |
P/2000 S1 (Skiff 1) | Skiff |
P/2005 S2 (Skiff 4) | Skiff |
D/1977 C1 (Skiff-Kosai) | Skiff & Kosai |
P/1996 X3 = 2002 S7 = 2008 N4 (SOHO) | SOHO [7] |
P/2003 T12 SOHO | SOHO |
P/2005 JN (Spacewatch 2) | Spacewatch |
P/2006 F4 (Spacewatch 3) | Spacewatch |
P/2004 DO29 (Spacewatch-LINEAR) | Spacewatch & LINEAR |
P/2011 JB 15 (Spacewatch-Boattini) | Spacewatch & Boattini |
P/2011 UA134 (Spacewatch-Pan-STARRS) | Spacewatch & Pan-STARRS |
P/2016 J3 STEREO (STEREO 1) | STEREO |
P/2005 T4 SWAN | SWAN strumento del satellite SOHO (Matson e Mattiazzo) |
D/1895 Q1 (Swift) | Swift |
P/2005 E1 (Tubbiolo) | Tubbiolo |
P/1942 EA (Väisälä 2) | Väisälä |
P/2010 H2 (Vales) | Vales |
P/1937 D1 (Wilk) | Wilk |
P/2010 B2 (WISE) | WISE |
P/2010 D1 (WISE) | WISE |
P/2010 D2 (WISE) | WISE |
P/2007 S1 (Zhao) | Zhao[8] |
Note
- ^ a b (EN) Cometary Designation System, su minorplanetcenter.net, Minor Planet Center. URL consultato il 6 ottobre 2009.
- ^ a b c d Dati tratti dal sito http://cometography.com/pergroup1.html
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t (EN) Gary W. Kronk, Periodic Comets 101P to 150P, su cometography.com. URL consultato il 6 ottobre 2009.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad (EN) Gary W. Kronk, Periodic Comets 101P to 150P, su cometography.com. URL consultato il 6 ottobre 2009.
- ^ (EN) Seiichi Yoshida, 194P/LINEAR (2000), su aerith.net. URL consultato il 6 ottobre 2009.
- ^ (EN) Seiichi Yoshida, 197P/LINEAR, su aerith.net. URL consultato il 6 ottobre 2009.
- ^ (EN) MPEC 2008-G10, su minorplanetcenter.net. URL consultato il 6 ottobre 2009.
- ^ (EN) Seiichi Yoshida, 200P/Larsen (2008), su aerith.net. URL consultato il 6 ottobre 2009.
- ^ (EN) Seiichi Yoshida, 201P/LONEOS (2008), su aerith.net. URL consultato il 6 ottobre 2009.
- ^ 208P/McMillan (2008), su aerith.net. URL consultato il 14 giugno 2011.
- ^ a b Publ. of the Astronomical Society of Japan, v.47, p.699-710. Periodic Comets Found in Historical Records
Voci correlate
Collegamenti esterni
- (EN) Minor Planet Center Periodic Comet Numbers, su minorplanetcenter.net.
- (EN) Yanga R. Fernández, List of Jupiter-Family and Halley-Family Comets, su physics.ucf.edu. URL consultato il 4 novembre 2009.
- (EN) Cometography.com Periodic Comets, su cometography.com.
- (EN) Seiichi Yoshida's Comet Catalog, su aerith.net.
- (EN) Periodic comets on the Planetary Data System Small Bodies Node, su pdssbn.astro.umd.edu.
- (EN) Periodic Comet Recoverers (PDF), su pirlwww.lpl.arizona.edu.
- (EN) MPC: Dates of Last Observation of Comets (periodic and non-periodic)
- (EN) Cometary Designation System, su minorplanetcenter.net, Minor Planet Center. URL consultato il 6 ottobre 2009.
- (EN) Periodic Comet Names and Designations